Voorkomende zwangerschapsklachten & -ongemakken

Als je zwanger bent, gebeurt er heel veel in je lichaam. Je lichaam verandert door hormonen die zorgen dat je lichaam zich aanpast aan de zwangerschap: je gaat meer bloed aanmaken, je borsten groeien, het kraakbeen in je rug en bekken wordt week en je organen maken plaats voor de groeiende baarmoeder. Dat betekent dat je hierdoor klachten kunt krijgen. Ook verandert er veel in emotioneel opzicht. Veel voorkomende zwangerschapsklachten zijn vermoeidheid, misselijkheid, gespannen borsten, hoofdpijn, vaker plassen, andere eetlust, maagzuur en stemmingswisselingen. 

De gebruikelijke zwangerschapsklachten zullen bij elke vrouw en bij elke zwangerschap verschillen. Belangrijk is om goed naar je lichaam te luisteren en tijd te nemen voor het veranderen van je lichaam. Hieronder volgt een lijstje met typische zwangerschapsklachten en wat je er zelf aan kunt doen:

Bandenpijn

Je baarmoeder zit met verschillende banden aan je bekken vast. Door de groei van de baarmoeder worden deze banden opgerekt en voel je soms een scherpe pijn met name in je onderbuik, in je liezen en aan de zijkant van de baarmoeder. Dit kan gebeuren als je loopt of wanneer je in bed van houding verandert. De pijn is vervelend maar gelukkig onschuldig. Als je rustig in een ontspannen houding gaat liggen, zal de pijn weggaan. De pijn komt vooral voor in het begin van de zwangerschap en aan het einde, als het kind in het bekken is ingedaald.

Blaasontsteking

Je urineleiders worden door het zwangerschapshormoon verslapt, waardoor je minder goed uit kan plassen. Er blijft dan dus makkelijker urine achter in de urineleiders, maar ook in de blaas. Hierdoor heb je meer kans op een blaasontsteking in je zwangerschap en tijdens je kraambed. Soms merk je dit door een brandend gevoel tijdens of na het plassen, of door troebele en sterk ruikende urine. Maar dit hoeft niet altijd! Ook harde buiken of een zeurend gevoel onder in de buik of rug kan wijzen op een blaasontsteking. Breng bij deze klachten wat urine naar de huisarts om het te laten controleren op blaasontsteking. Bij een blaasontsteking heb je antibiotica nodig, dit kan geen kwaad in de zwangerschap. Veel drinken en veel vitamine C (cranberrysap, sinaasappelsap) kunnen helpen een blaasontsteking te voorkomen.

Bloedverlies

In het begin van de zwangerschap zou het kunnen voorkomen dat je wat bloed verliest. Dit komt bij 20% van de zwangerschappen voor. Vaak is het een kleine hoeveelheid en meestal bruinig of helderrood van kleur. Vaak heeft dit niets te betekenen. Doordat de baarmoedermond in de zwangerschap beter doorbloed is dan buiten de zwangerschap, kan er makkelijker een bloedvaatje knappen aan de buitenzijde van de baarmoedermond. Dit kan iets bloedverlies geven. Dit is onschuldig en komt vaker voor bijvoorbeeld na het vrijen of na moeizame stoelgang (obstipatie). Neem contact met ons op als het bloedverlies meer dan een inlegkruisje is, je er buikpijn bij hebt, of als je ongerust bent.

Brandend maagzuur

Door de zwangerschapshormonen verandert de structuur van je maag- en darmwand. Hierdoor wordt de doorstroming van het voedsel door het maagdarmkanaal vertraagd. Dit betekent dat je eten langer in je maag blijft zitten en het als “een blok op je maag” kan liggen. Koffie, sinaasappelsap, alcohol en vet kunnen de klachten verergeren. Aanpassen van je eetpatroon kan helpen: door in plaats van drie grote maaltijden te nemen op een dag, kan het prettiger zijn om vijf of zeven kleinere maaltijden te gebruiken. Begin met een licht ontbijt en probeer daarna het eten over kleine, lichte maaltijden te verdelen. Eet niet te vet en kruid je eten niet te scherp. Heb je ondanks deze aanpassingen nog last van brandend maagzuur, dan kan je gebruik maken van maagzuurremmers zoals Antagel, Rennie’s of Regla-pH (verkrijgbaar bij drogist en apotheek).

Harde buiken

Onderstaande informatie is van De Verloskundige. Bekijk de website

Je baarmoeder is een grote spier die kan samentrekken en ontspannen. Bij een harde buik trekt je baarmoeder samen. Hierdoor voelt je buik gespannen aan. Dit kan vervelend zijn, maar is niet pijnlijk. Vrijwel alle zwangere vrouwen krijgen ze. Harde buiken worden ook wel ‘Braxton-Hicks contracties’, ‘oefenweeën’ of ‘valse weeën’ genoemd.

De baarmoeder kan samentrekken door bewegingen van de baby, lichamelijke activiteit, stress of door je darmen of blaas. Vaak ontstaan valse weeën in het tweede of derde trimester van de zwangerschap. Als de uitgerekende datum nadert, kunnen ze vaker voorkomen en gevoeliger zijn.

Harde buiken of (voor)weeën?

Het is misschien lastig te weten of je harde buiken of (voor)weeën hebt. Je herkent een harde buik als de samentrekkingen:

• wisselen in duur en intensiteit
• onregelmatig zijn
• ongemakkelijk, maar niet pijnlijk zijn
• niet toenemen in duur, intensiteit en frequentie
• afnemen en verdwijnen (om misschien op een later moment weer te ontstaan)
• niet voor ontsluiting zorgen

Harde buiken zijn onschuldig, maar als je bloedverlies of vochtverlies krijgt of minder bewegingen bij de baby voelt, neem dan altijd contact op met je verloskundige.

Tips

• Kijk of het helpt om wat rustiger aan te doen.
• Verander van activiteit: als je heel actief was, neem dan rust. Als je lang hebt gezeten, kom dan juist even in beweging.
• Probeer te ontspannen, bijvoorbeeld met een warm bad of douche, massage of een dutje.

Als bovenstaande tips niet genoeg helpen, laat dan voor de zekerheid je urine controleren. Een blaasontsteking kan namelijk ook voor harde buiken zorgen. In de zwangerschap voelt een urineweginfectie vaak anders dan buiten de zwangerschap. De (huis)arts kan je urine controleren, maar er zijn ook verloskundigen die dit kunnen checken. Bespreek dit daarom even met je verloskundige.

Misselijkheid

De meeste zwangeren zijn misselijk aan het begin van hun zwangerschap. Sommigen geven ook over. Er zijn ook mensen die niet misselijk zijn of alleen last hebben van speekselvorming. De klachten beginnen meestal tussen de 4e en de 7e zwangerschapsweek. Dit kan het eerste signaal zijn dat je zwanger bent. Je kunt de hele dag misselijk zijn of alleen in de ochtend, middag of avond. De klachten nemen vaak vanzelf weer af.

• Misselijkheid is in 6 van de 10 gevallen na 14 weken zwangerschap voorbij.
• In 9 van de 10 gevallen is de misselijkheid na 20 weken zwangerschap voorbij.

Oorzaak misselijkheid in de zwangerschap

Hormonen
Misselijkheid ontstaat door hormonen, zoals het zwangerschapshormoon Bèta-HCG, schildklierhormoon, progesteron en oestrogenen. Ben je zwanger van een meerling, dan maak je meer zwangerschapshormoon aan en zijn er vaak meer klachten.

Aanleg
Had je in een eerdere zwangerschap veel last van misselijkheid of braken, dan is de kans groter om het weer te krijgen.

Erfelijkheid
Je kunt meer last hebben van misselijkheid en braken als je oma, moeder of zus deze klachten hadden tijdens hun zwangerschap.

Gevolgen overgeven

Meestal kan overgeven geen kwaad voor jou of de baby. Je krijgt voldoende voedingsstoffen binnen als je niet elke keer braakt nadat je iets eet of drinkt. Braak je na 20 weken zwangerschap nog steeds, dan kan het zijn dat de baby minder goed groeit. De verloskundige of gynaecoloog houdt dit in de gaten.

Tips

• Eet en drink kleine(re) porties verdeeld over de dag.
• Eet voordat je opstaat al iets lichts zoals een cracker of beschuitje en sta daarna rustig op.
• Let op je rust: vermoeidheid kan je klachten versterken.
• Vet of pittig gekruid eten kan de misselijkheid erger maken. Kijk welke voedingsmiddelen je klachten beïnvloeden en pas je eetpatroon hier op aan.
• Gember eten of gemberthee drinken kan klachten verminderen.
• Acupressuur (druk op bepaalde punten in het lichaam) kan verlichting geven.
• Overleg met je verloskundige over medicatie tegen de misselijkheid.

Extreme zwangerschapsmisselijkheid

Meestal is zwangerschapsmisselijkheid ‘normaal’, maar soms zijn de klachten extreem. Het verschil hiertussen is soms moeilijk te bepalen. Extreme zwangerschapsmisselijkheid wordt ook wel ‘hyperemesis gravidarum (HG)’ genoemd. Bij HG zijn de klachten zo erg dat je niet voldoende voeding en vocht binnenhoudt. Je krijgt dan niet genoeg voedingsstoffen binnen. Ook wordt het dagelijkse ritme sterk beïnvloed door het braken. HG kan naast lichamelijke ook psychische klachten geven.

Neem contact op met je verloskundige, huisarts of gynaecoloog als je:

• afvalt
• weinig plast (2-4 keer per dag)
• donkergele urine hebt
• veel dorst hebt
• vaak moet overgeven vanaf de 14e zwangerschapsweek (en daarvoor niet)
• niet meer goed kan denken of verward bent
• je zorgen maakt.

Meer informatie

• Op de website van de stichting Zwangerschapsmisselijkheid en Hyperemesis Gravidarum (ZEHG) vind je informatie en tips. Je kunt er ook in contact komen met andere vrouwen die hier last van hebben.
• Ik ben zwanger en moet steeds overgeven op degynaecoloog.nl

Moeheid

Met name in de eerste drie maanden van de zwangerschap kun je heel moe zijn en heb je meer behoefte aan slaap dan anders. Dit is heel normaal, je lichaam moet immers wennen aan alle veranderingen die plaatsvinden. Als je lichaam zich heeft aangepast, verdwijnt de moeheid vanzelf.

Rug- en/of bekkenpijn

Tijdens de zwangerschap veranderen je gewicht en houding en worden de bekkengewrichten meer beweeglijk, onder andere ter voorbereiding op de bevalling. Dat kan soms rugklachten of pijn in het bekken opleveren. Een goede houding kan de klachten verminderen, dus zorg dat je bij het bukken of tillen goed door je knieën buigt. Geef je onderrug voldoende steun bij het zitten. Draai als je uit bed komt eerst op je zij, en druk jezelf daarna zijwaarts omhoog. Wanneer de klachten je beperken in je dagelijks functioneren, kan je contact opnemen met een fysiotherapeut voor houdingsoefeningen.

Spataderen

Er kunnen tijdens de zwangerschap spataderen ontstaan. Regelmatig bewegen is goed en probeer lang staan en lang zitten te voorkomen. Gebruik als je zit of ligt een krukje of een kussen om je benen hoog te leggen. Het dragen van elastische (steun)kousen helpt de klachten van spataderen te verminderen. Ook bestaat de mogelijkheid om spatadertherapie te krijgen, wat de druk van de aderen wat kan verlichten.
Voor spatadertherapie kan je terecht bij Wilma Boeijenk in Winterswijk en Terborg. Kijk voor informatie op www.therapieachterhoek.nl.  

Vaginale afscheiding

Vaginale afscheiding neemt vaak toe tijdens de zwangerschap. Dat is normaal. Het is vaak helder van kleur en nagenoeg geurloos. Laat het ons weten als de afscheiding een abnormale geur of kleur heeft, of als je ook jeuk, pijn of een branderig gevoel hebt. Het kan dan zijn dat je een schimmelinfectie hebt. Zo nodig krijg je daarvoor medicijnen.

Vasthouden van vocht

Tijdens de zwangerschap houdt je lichaam meer vocht vast. Soms krijg je daardoor dikke voeten, enkels en handen. Door warmte en weinig beweging kan dit verergeren. Zorg dat je voldoende beweegt, veel drinkt en leg je benen hoog als je zit of ligt.

Verstopping

Tijdens de zwangerschap werken je darmen trager. Daardoor komt de ontlasting minder vaak en kan deze ook harder zijn. Vezelrijke voeding (rauwkost, fruit en volkoren producten), eventueel met toevoeging van zemelen, kan helpen. Probeer hierbij ongeveer 2-3 liter per dag te drinken. Verder is lichaamsbeweging belangrijk voor een goede stoelgang. Zorg dus dat je dagelijks voldoende beweegt. Middelen als Activia van Danone, Roosvicee Laxo en Stimulance van Nutricia helpen de stoelgang te bevorderen. Deze zijn verkrijgbaar in de supermarkt. Wanneer deze tips onvoldoende helpen, kan je eventueel via de huisarts een laxerend middel krijgen.