Adviezen en leefregels

Voeding tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap is het belangrijk gezond en gevarieerd te eten. Eten voor twee is echt niet nodig. Verse groenten en fruit zorgen voor vitamine en mineralen. Aardappels, rijst, brood en pasta geven energie. Melk, kaas, eieren, vlees en vis leveren calcium en voorzien in de eiwitbehoefte van je groeiende kind en jijzelf. Eet regelmatig verse vis. Vis bevat veel onverzadigde vetten en daarmee veel foliumzuur wat belangrijk is bij het opbouwen van ijzervoorraad in je bloed. Ook helpt het bij de opbouw van het hersen- en zenuwstelsel van de baby. Door de zwangerschapshormonen verandert de structuur van je maag- en darmwand. Hierdoor wordt de doorstroming van het voedsel door het maagdarmkanaal vertraagd. Dit betekent dat je eten langer in je maag blijft zitten en het als “een blok op je maag” kan liggen. Vaak helpt het om je eetpatroon wat aan te passen. Door in plaats van drie grote maaltijden te nuttigen op een dag, kan het prettiger zijn om vijf of zeven kleinere maaltijden te gebruiken. Op deze manier zorg je ervoor dat je maag niet leeg is (helpt tegen maagzuur en misselijkheid) en dat je maaltijd beter verwerkt wordt. Ook voorkom je zo de zogenaamde “suikerdips”, een te lage bloedsuiker waar je erg moe van kan worden. Door regelmatig gezonde tussendoortjes (met zo weinig mogelijk suiker) te nemen zul je je een stuk energieker voelen! Probeer naast koffie, thee en andere drankjes ongeveer per dag 2 tot 3 liter water binnen te krijgen.

Er zijn een aantal voedingsmiddelen die je beter niet kunt eten tijdens de zwangerschap:

Eet geen rauw vlees en geen ongewassen groenten en fruit. In (half)rauw vlees (zoals rosbief, fricandeau, tartaar, biefstuk, filet americain of ossenworst) en in ongewassen groenten en fruit kan een parasiet voorkomen die de infectie toxoplasmose kan veroorzaken. Zelf ervaar je de gevolgen van de infectie als een soort griep, maar besmetting tijdens de zwangerschap kan betekenen dat je ongeboren kind ook geïnfecteerd wordt. Bak vlees daarom goed door en was groente en fruit goed. Vleeswaren als rauwe ham of rookvlees kunnen geen kwaad, omdat zij een speciale behandeling hebben ondergaan.
Eet geen producten die van rauwe melk zijn gemaakt, zoals de zachte kazen camembert en gorgonzola. Deze kunnen de listeriabacterie bevatten. Dit is een darmbacterie die zeer schadelijk kan zijn voor ongeboren baby’s. Kazen die dus niet gepasteuriseerd zijn, kun je daarom beter niet eten. Bij deze rauwmelkse kazen staat ‘au lait cru’ of ‘bevat rauwe melk’ op het etiket vermeld.
Eet liever geen lever tijdens de zwangerschap en niet meer dan 2 tot 3 keer per week een leverproduct als leverworst of leverpastei. In lever zit veel vitamine A en teveel van deze vitamine is in de zwangerschap niet gezond.
Wees voorzichtig met voorverpakte (rauwe) vis zoals gerookte zalm: ook hier kan de listeriabacterie inzitten. Rauwe vis is erg gezond, maar wees er zeker van dat de vis vers is. Bij de visboer mag je ervan uitgaan dat de vis vers is.

Niet alleen in bepaalde voedingsstoffen, maar ook in kattenuitwerpselen kan een parasiet voorkomen die een toxoplasmose infectie kan veroorzaken. Daarom geldt: geen kattenbakken verschonen en draag handschoenen bij het werken in de tuin.

Lees voor meer informatie over gezond eten tijdens de zwangerschap op www.voedingscentrum.nl of download de ZwangerHap-App

Roken

Roken of ‘meeroken’ in de zwangerschap brengt risico’s met zich mee. In sigaretten zitten schadelijke stoffen. Deze stoffen zorgen voor een verminderde doorbloeding van de moederkoek (placenta) en je kind krijgt daardoor een ernstig tekort aan zuurstof. Dit brengt het risico met zich mee dat het kind niet goed groeit, dat kinderen te vroeg geboren worden en/of een te laag geboortegewicht hebben. Ze zijn hierdoor kwetsbaarder en bovendien hebben kinderen van moeders die gerookt hebben gedurende de zwangerschap, tijdens hun eerste levensjaren vaker luchtwegproblemen zoals bronchitis en astma. Ook de kans op wiegendood (of wiegendood in de buik) neemt toe als er in de buurt van de baby wordt gerookt. Ook doen er vaker verloskundige problemen voor zoals een miskraam of loslating van de placenta. Daarom is ons advies: stop met roken en vermijd rokerige ruimtes zo veel mogelijk. Stoppen is moeilijk, maar het is nog beter dan `minderen`. Meer informatie vindt je op www.babyfit.nl. Kijk voor hulp bij stoppen eens op https://www.zorgwijzer.nl/zorgwijzers/stoppen-met-roken.

Alcohol

Het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode wordt sterk afgeraden, omdat dit schadelijk kan zijn voor je baby. Tijdens de zwangerschap is de hoeveelheid alcohol in jouw bloed gelijk aan die van je baby. Ieder glaasje alcohol wat jij drinkt komt dus net zo hard bij de baby aan, omdat ongeboren en pasgeboren baby’s niet goed in staat zijn om de alcohol af te breken door de onrijpheid van de lever. Alcoholgebruik kan op ieder moment in de zwangerschap ongewenste effecten veroorzaken. De risico’s en de ernst van de effecten nemen toe als je meer drinkt. Maar ook kleine hoeveelheden alcohol kunnen al schadelijk zijn! Ieder glas kan kwaad en ieder glas is er dus 1 teveel. Aangeboren afwijkingen van het centraal zenuwstelsel, het hart, nieren en het gezicht komen dan vaker voor. Ook zien we meer miskramen en vroeggeboortes door het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap. Kinderen hebben vaker last van een groeiachterstand en achterstand in de geestelijke ontwikkeling. Het advies is dan ook om helemaal geen alcohol te drinken tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode. Meer informatie is te vinden op www.alcoholenzwangerschap.nl.

Ben je zwanger en drink je (wel eens) alcohol? Ga dan naar www.negenmaandenniet.nl. Dit is een e-health programma voor zwangere vrouwen die (soms) alcohol gebruiken. Op deze manier kan je zelfstandig je alcoholgebruik minderen of stoppen.

Drugs

Drugsgebruik in de zwangerschap kan niet alleen veel complicaties tijdens zwangerschap en geboorte veroorzaken, maar ook daarna. Het kan de ontwikkeling van de (ongeboren) baby ernstig verstoren en daardoor bijvoorbeeld zorgen voor een groeiachterstand, een (blijvende) achterstand op geestelijk gebied, maar ook op gedrag, emoties en op het gebied van intelligentie. Een gestoorde motoriek en andere lichamelijke afwijkingen worden ook vaak gezien na drugsgebruik tijdens de zwangerschap. Soms wordt een kindje verslaafd geboren en moet het na de geboorte afkicken.

Als je drugs gebruikt, geef dit dan bij ons aan. Wij gaan er voor zorgen dat je adequate zorg krijgt tijdens je zwangerschap en daarna, om de risico’s voor de baby zo klein mogelijk te houden.

Kijk voor volledige informatie over roken, het gebruik van alchol en/of drugs tijdens de zwangerschap hier.

Medicijnen

In de zwangerschap is zorgvuldigheid geboden wanneer je medicijnen gebruikt. Gebruik daarom alleen medicatie die je gekregen hebt op recept van een arts die van je zwangerschap af weet. Dit is belangrijk omdat sommige stoffen in medicijnen invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Twijfel je of je een bepaald medicijn kunt blijven gebruiken tijdens de zwangerschap, dan kun je ook even navraag doen bij ons, je huisarts of de apotheek. Het gebruik van multivitaminen speciaal voor zwangeren is goed gedurende de hele zwangerschap voor de ontwikkeling van de baby, maar ook tijdens de borstvoedingsperiode. Foliumzuur heeft een extra gezondheidswaarde. Wij adviseren je foliumzuur te slikken tot de 10e week van de zwangerschap. Dit vermindert de kans op een open rug bij de baby. Foliumzuur is zonder recept te verkrijgen bij drogist of apotheek. Het gebruik van paracetamol is veilig in de zwangerschap (maximaal 6 per dag). Aspirine en Ibuprofen raden wij daarentegen af.

CMV

CMV is een virus dat onder jonge kinderen regelmatig voor komt. Om te voorkomen dat jij (en mogelijk je ongeboren baby) besmet raken, zorg voor een goede handhygiëne bij contact met speeksel en urine van jonge kinderen en probeer contact met speeksel van jonge kinderen te vermijden door geen voedsel, bestek en bekers te delen.

Sporten

Sporten in de zwangerschap is een aanrader. Het is belangrijk om je conditie tijdens de zwangerschap op peil te houden. Het helpt daarnaast tegen obstipatie en spataderen.

Voor sporten geldt: doe wat je altijd deed, maar verminder of stop wanneer je merkt dat het klachten geeft of wanneer het je meer vermoeit dan normaal. Pas dus je tempo aan! Er zijn echter wel sporten die meer risico geven, zoals bal- of vechtsporten waarbij je de kans hebt om iets tegen je buik aan te krijgen, ruwe teamsporten en avontuursporten zoals bungeejumpen of parachutespringen. Wees voorzichtig met sporten waarbij je kan vallen zoals bij paardrijden en turnen.

Aanraders in de zwangerschap zijn wandelen, fietsen en zwemmen. Ook aerobics kan je gewoon blijven doen. In de zwangerschap heb je de mogelijkheid om aan zwemmen voor zwangeren te doen. Hierbij doe je bewegings-, ontspannings- en ademhalingsoefeningen onder begeleiding van een instructrice.

Diepzeeduiken is een sport die echt niet mag in de zwangerschap. Er bestaat een verhoogde kans op decompressieziekte als je zwanger bent en behandeling hiervoor is gevaarlijk voor de ongeboren baby. Dit geldt voor elke diepte en elke tijdsduur.

Sauna en zonnebank

Tijdens de eerste drie maanden van je zwangerschap is het af te raden naar de sauna te gaan. In de sauna kan namelijk je lichaamstemperatuur stijgen. In de prille zwangerschap zou dit een verhoogde kans geven op een miskraam.

Later is de zwangerschap kan je gebruik maken van de sauna, maar het is belangrijk altijd te luisteren naar je eigen lichaam. Bij de één stijgt de lichaamstemperatuur sneller dan bij de ander en de één heeft er minder last van dan de ander. Het kan ook zijn dat je lichaam tijdens de zwangerschap anders reageert dan dat je gewend bent. Wanneer je je niet lekker voelt, is het niet verstandig om tijdens de zwangerschap naar de sauna te gaan. Zorg altijd dat je op tijd afkoeling zoekt.

Ook zonnen of zonnebankgebruik wordt tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap afgeraden. De UV-straling kan een zwangerschapsmasker (blijvende pigmentvlekken in het gezicht) veroorzaken. Dit kan je voorkomen door een zonnebrand met hoge factor te gebruiken. Wederom is het belangrijk naar je eigen lichaam te luisteren en voldoende water te drinken. Zoek op tijd verkoeling of de schaduw op.

Vliegen

Bij een ongecompliceerde zwangerschap mag je in principe altijd vliegen. Om geen bevalling in de lucht te riskeren is het over het algemeen mogelijk om tot 34 weken zwangerschap te vliegen. Dit is per luchtvaartmaatschappij verschillend. Er is dus geen medische reden waarom je niet zou kunnen vliegen in de zwangerschap. De luchtvaartmaatschappij heeft bijna altijd een zwangerschapsverklaring nodig, deze krijg je van ons tijdens de tweede controle. In de zwangerschap heb je een verhoogde kans op trombose, dus bij lange afstandsvluchten is het belangrijk regelmatig te bewegen.

Werk en verlof

Waar krijg je allemaal mee te maken in je werk als je zwanger bent? In de folder ‘Zwangerschap en Werk’, gemaakt door de Overheid, staan regels die gelden op het werk als je zwanger bent of als je net een kind hebt gekregen.

Dat je recht hebt op zwangerschapsverlof voor en na de bevalling, weten de meeste vrouwen wel. Maar wat je vaak niet weet is dat je ook tíjdens hun zwangerschap extra rechten hebben. Die zijn er om moeder en kind te beschermen. Daarom heeft de FNV ook een aantal belangrijke rechten tijdens je zwangerschap voor je op een rij gezet. Check hier de site/brochure van het FNV

Mochten er onverhoopt problemen op de werkvloer ontstaan die mogelijk gerelateerd zijn aan of invloed hebben op je zwangerschap, neem dan contact op met werkgever/desbetreffende ARBO-arts.

Erkenning en ouderlijk gezag

Als je niet getrouwd bent, ben je als biologische vader niet automatisch de officiële/wettelijke vader van het kind. Je zult als vader je kind moeten erkennen. Je kind erkennen regel je bij de burgerlijke stand van de gemeente waar je woont. Om ouder gezag te krijgen moet je een apart verzoek indienen bij de griffier van het kantongerecht. Wilt u hier meer over weten, informeer dan bij de gemeente.